CZY OBRONA CYWILNA ZOSTANIE ODBUDOWANA, CZY TEŻ POGRZEBANA...?

Do Sejmu trafił projekt Ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej. Została powołana Podkomisja nadzwyczajna do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej. W dniu 18.10.2024 r. odbyło się pierwsze posiedzenie tej podkomisji. Praktycznie wszyscy uczestnicy zgodnie twierdzili, że uregulowania prawne dotyczące funkcjonowania Obrony Cywilnej i jej infrastruktury są niezwykle potrzebne.

Jednocześnie zwrócono uwagę na szereg braków i nieprawidłowości, które procedowany projekt zawiera. Zarzucono też to, że ustawa zawiera szereg nadregulacji, co może w praktyce utrudnić, a nawet uniemożliwić prawidłowe funkcjonowanie Obrony Cywilnej.  Przedstawicielka Partii RAZEM wróciła m.in. uwagę na brak dostatecznego w zapisach ustawy zaangażowania resortu obrony narodowej w tym Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.  Tego rodzaju uwaga nie była jedyną, pojawiły się też inne uwagi, że planowanie i organizowanie Obrony Cywilnej wymaga specjalistycznej wiedzy wojskowej zarówno technicznej jak i operacyjnej.

Przedstawiciel fundacji DEMOS 2.0, pułkownik w stanie spoczynku, który od kilkudziesięciu lat zajmuje się Obroną Cywilną zarzucił, że w przedmiotowym projekcie brak istotnych uregulowań dotyczących funkcjonowania oraz infrastruktury Obrony Cywilnej i  ocenił, że procedowany projekt nadaje się do kosza. Ponadto przypomniał, że ok. 20 lat temu obecny wiceminister MSWiA, w latach 2008 - 2015 był Szefem Obrony Cywilnej, który ją zlikwidował, co zostało  też ocenione w dwóch raportach Najwyższej Izby Kontroli.

Przedstawiciel Federacji Polskich Banków Żywności zwrócił uwagę na to, że w tym projekcie ustawy jest szereg niejasności związanych z funkcjonowaniem tego systemu i obecności w nim organizacji pozarządowych.

Przedstawiciel stowarzyszenia Instytut Budownictwa Ochronnego zwrócił uwagę, że niektóre zapisy procedowanego projektu np. stoją w sprzeczności z praktyką prawa budowlanego.

Prezes Krajowego Sztabu Ratownictwa Społecznej Sieci Ratunkowej zwrócił uwagę na to, że nieprawidłowością jest wymienianie w ustawie nazw poszczególnych organizacji pozarządowych. Nie sposób, bowiem wymienić wielu tysięcy wszystkich organizacji, który w sytuacjach kryzysowych aktywnie udzielają pomocy.

Tymczasem MSWiA w projekcie ustawy wymieniło wybiórczo tylko niektóre organizacje, nie uwzględniając nawet wszystkich, które się zgłosiły. Nawet w trakcie posiedzenia podkomisji jej przewodniczący poseł Konrad Frysztak zgłosił wpisanie do ustawy wybiórczo tylko jedną organizację, pomijając pozostałe cztery, które na tym posiedzeniu zostały zgłoszone i które są znane z aktywnej działalności na rzecz Obrony Cywilnej i niesienia pomocy w sytuacjach kryzysowych. Takie nierówne traktowanie w ustawie organizacji pozarządowych jest wręcz sprzeczne z zawartą w art. 32 Konstytucji RP zasadą równości wszystkich wobec prawa i ich równego traktowania. Zatem należy albo wymienić z nazwy wszystkie organizacje, które się zgłosiły, albo żadnej.

Niestety nie została przez posłów podkomisji uwzględniona zgłoszona przez Prezesa Krajowego Sztabu Ratownictwa SSR propozycja wykreślenia z projektu ustawy wymienionych organizacji i w zamian wpisania ogólnie, że podmiotami ochrony ludności i Obrony Cywilnej są na zasadach dobrowolności organizacje pozarządowe realizujące zadania ochrony ludności lub Obrony Cywilnej.
Zobacz kto wchodził w skład podkomisji  → skład podkomisji rozpatrującej projekt.  

Prezes Krajowego Sztabu Ratownictwa Społecznej Sieci Ratunkowej, zwrócił także uwagę na brak prawidłowego określenia racji żywnościowej, np. jej minimalnej kaloryczności czy też minimalnego okresu przydatności do spożycia. Zasygnalizował również, że zawarte w ustawie literalne określenie „woda” powinno być zmienione na określenie „środki spożywcze nawadniające organizm” lub powinno się zawrzeć w definicji wyrażeń użytych w tej ustawie zapis stwierdzający, że ilekroć w ustawie jest mowa o wodzie to należy przez to rozumieć środki spożywcze służące do nawodnienia organizmu.

W przeciwnym razie urzędnik odpowiadający za zabezpieczenie podstawowych potrzeb bytowych będzie zmuszony do gromadzenia wyłącznie wody i nie będzie mógł zakupić innych dostępnych środków spożywczych nawaniających organizm ludzki, np. takich jak żele nawadniające, które zawierają całkowite zaspokojenie dziennego zapotrzebowania nawodnienia organizmu człowieka w wielokrotnie mniejszej objętości i ciężarze niż woda, mają o wiele dłuższy okres przydatności do spożycia. Tym samym będą zajmowały o wiele mniejszą przestrzeń w schronie (co jest bardzo istotne) oraz w efekcie koszt zabezpieczenia środków nawodnienia organizmu będzie niższy. 

W trakcie posiedzenia podkomisji zmieniono też treść zapisu mówiącego o tym, że podmioty podległe lub nadzorowane przez Ministra Obrony Narodowej stają się podmiotami ochrony ludności za zgodą Ministra Obrony Narodowej, na zapis iż zgoda taka musi być wydana w formie postanowienia. Zmiany tej dokonano pomimo tego, że przedstawicielka Ministra Obrony Narodowej poinformowała, że obecne brzmienie treści tego ustępu uważa za właściwe i najpewniej miała ku temu powody. Jednak jej uwaga nie została uwzględniona. 

Zastanawiamy się zatem, czy wejście w życie procedowanej ustawy przyczyni się do odbudowy Obrony Cywilnej, czy też wprawdzie wzmocni trochę system ratowniczo-gaśniczy, jednak Obronę Cywilną jeszcze bardziej pogrzebie...